Total Protezlerde Diş Diziminin Temel İlkeleri
Total protezlerde diş dizimi, sadece estetik değil aynı zamanda fonksiyon, konuşma ve stabilite açısından da kritik öneme sahiptir. İdeal bir diş dizimi, doğal dişlerin dizilimini taklit ederken, protezin ağız içinde dengeli ve rahat bir şekilde oturmasını sağlamalıdır.
Diş Diziminde Dikkat Edilmesi Gereken Faktörler
- Çiğneme Fonksiyonu: Dişler, çiğneme kuvvetlerini eşit dağıtacak şekilde dizilmelidir. Bu, protezin stabilitesini artırır ve altındaki dokuların zarar görmesini engeller.
- Estetik Görünüm: Dişlerin şekli, rengi, boyutu ve dizilişi hastanın yüz hatlarına, yaşına ve cinsiyetine uygun olmalıdır. Ön dişlerin dizilimi, hastanın gülüş hattını doğal bir şekilde tamamlamalıdır.
- Konuşma: Dişlerin konumu, bazı harflerin telaffuzunda (örneğin "f", "v", "s") önemli rol oynar. Doğru dizilim, konuşma bozukluklarını önlemeye yardımcı olur.
- Dikey Boyut ve Oklüzal Düzlem: Protezin dikey boyutu (alt ve üst çene arasındaki mesafe) doğru belirlenmeli ve oklüzal düzlem (dişlerin birbirine temas ettiği düzlem) dengeli olmalıdır.
- Dudak, Yanak ve Dil Desteği: Dişler, dudak ve yanakların doğal desteğini sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir. Aşırı içeri veya dışarı yerleştirilmiş dişler, yumuşak dokularda rahatsızlığa neden olabilir.
Diş Diziminde Kullanılan Yöntemler ve Kurallar
- Altın Oran ve Munsell Kuralları: Ön dişlerin diziliminde estetik kurallar (altın oran gibi) dikkate alınır. Merkez kesici dişler, yüz orta hattına göre simetrik yerleştirilir.
- Oklüzyon Tipleri: Total protezlerde genellikle "dengeli oklüzyon" veya "anatomik olmayan oklüzyon" tercih edilir. Dengeli oklüzyon, tüm hareketlerde temas sağlarken, anatomik olmayan oklüzyon (sıfır derece dişler) daha az kuvvet uygular ve stabiliteyi artırabilir.
- Nötral Bölge Prensibi: Dişler, dil, dudak ve yanakların baskıları arasında kalan nötral bölgeye yerleştirilir. Bu, protezin stabil kalmasını sağlar.
- Camper Hattı ve Oklüzal Düzlem: Üst dişlerin oklüzal düzlemi, genellikle Camper hattına (burun deliği altından kulak üstüne çizilen hat) paralel olacak şekilde ayarlanır.
Üst ve Alt Protez Diziminde Farklılıklar
- Üst Protez: Dişler, damak kubbesine uygun şekilde yerleştirilir. Ön bölgede estetik, arka bölgede fonksiyon ön plandadır.
- Alt Protez: Dil hareketlerine ve çene kemik yapısına uyum sağlamak daha zor olduğundan, diş dizimi daha dar ve dil için yeterli alan bırakacak şekilde yapılır.
Sonuç
Total protezlerde diş dizimi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Diş hekimi, hastanın anatomik yapısı, fonksiyonel ihtiyaçları ve estetik beklentilerini dikkate alarak kişiye özgü bir dizim planlamalıdır. Doğru dizim, hastanın proteze hızlı adapte olmasını ve uzun süreli konfor sağlamasını mümkün kılar.
|
