Kivi Bitkisinde Erkek ve Dişi Ayrımı
Kivi bitkileri (Actinidia cinsi) genellikle dioik (iki evcikli) bitkilerdir, yani erkek ve dişi çiçekler farklı bitkilerde bulunur. Bu nedenle meyve alabilmek için hem erkek hem de dişi bitkiye ihtiyaç duyulur. İşte kivi bitkilerinde erkek ve dişiyi ayırt etmenin yolları:
1. Çiçek Yapısına Göre Ayrım
- Dişi Çiçekler: Dişi çiçeklerin merkezinde belirgin bir yumurtalık (minik kivi meyvesine benzeyen yapı) bulunur. Çiçeğin ortasında stigma adı verilen ve polenleri yakalayan yapışkan bir yüzey vardır. Etrafında ise polen üretmeyen, daha küçük ve daha az sayıda stamens (erkek organ) bulunur.
- Erkek Çiçekler: Erkek çiçeklerde yumurtalık bulunmaz. Bunun yerine, çiçeğin merkezinde bol miktarda polen üreten sarımsı stamens (erkek organ) bulunur. Bu çiçekler daha gösterişli ve çok sayıdadır, ancak meyve vermezler.
2. Çiçeklenme Zamanı ve Davranışı
- Erkek bitkiler genellikle dişi bitkilere göre daha erken ve daha bol çiçek açar. Polenlerini rüzgar ve böcekler aracılığıyla yayarak dişi çiçekleri döllemeyi sağlarlar.
- Dişi bitkiler ise erkeklerden gelen polenleri aldıktan sonra meyve oluşturur. Çiçekleri daha az sayıda olabilir, ancak döllenme gerçekleşirse meyve verirler.
3. Bitkinin Genel Görünümü
- Erkek ve dişi kivi bitkileri yaprak ve gövde yapısı olarak birbirine benzer, bu nedenle sadece yapraklara bakarak cinsiyet ayrımı yapmak zordur. Ancak, erkek bitkiler bazen daha gür ve yayılıcı bir büyüme gösterebilir.
4. Satın Alma ve Dikim Aşamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kivi fidanı satın alırken, cinsiyet belirtilmiş olanları tercih edin. Genellikle 1 erkek bitki, 5-8 dişi bitkiyi dölleyebilir.
- Bitkiler gençken cinsiyet ayrımı yapmak zor olduğundan, çiçeklenme dönemini beklemek gerekebilir. Bazı uzmanlar, bitkinin yaprak sapı veya tomurcuk yapısından cinsiyet tahmini yapabilir, ancak bu yöntemler her zaman güvenilir değildir.
5. İstisnai Durumlar
- Bazı yeni kivi çeşitleri (örneğin, Actinidia arguta 'Issai') kendine verimli (monoik) olabilir, yani aynı bitki üzerinde hem erkek hem dişi çiçekler bulunur. Bu türlerde ayrıca erkek bitkiye ihtiyaç duyulmaz.
Sonuç
Kivi bitkilerinde cinsiyet ayrımı yapmanın en güvenilir yolu, bitki çiçek açtığında çiçeklerin iç yapısını incelemektir. Dişi çiçeklerde yumurtalık, erkek çiçeklerde ise bol polenli stamens bulunur. Doğru dikim ve tozlaşma için hem erkek hem dişi bitkileri bir arada bulundurmanız önerilir.
|
